ԵՐԿՐԱԳՆԴԻ ՈԼՈՐՏՆԵՐԻ ՓՈԽԱԴԱՐՁ ԿԱՊԵՐԸ

Մթնոլորտը կազմված է տարբեր նյու­թերի գազերից: Այս ոլորտները փոխազդում են միմյանց հետ: Ջրահոսքերով տեղափոխվում են, օրինակ, ապարների բեկորները: Ջուրր, գոլորշա­նալով, անցնում է մթնոլորտ: Մթնոլորտային ճնշման հաշվին օդր լուծվում է ջրում, անցնում է նաև քարոլորտի վերին շերտերը: Այս ոլորտների հետ անմիջականորեն կապված է կենդանի օրգանիզմներով բնակեցված կենսոլորտը: Սա րնդգրկում է երկրագնդի արդեն նշված ոլորտները: Բոլոր այս ոլորտները միասին փոխազդելով կազմում են բնությունը:

Բնությունն ամբողջական է: Եթե իրարից անջատենք ջուրը, հանքա­յին ապարները, կավը և ավազը, կամ էլ՝ օդը, ապա չենք ունենա այն, ինչ կոչվում է բնություն: Բնության այս բաղադրիչները փոխադարձ կապի մեջ են, որին մասնակից են նաև կենդանի օրգանիզմները: Բնությունը կենդա­նի օրգանիզմների բնակության վայր է: Բայց նա նաև կենդանի օրգանիզմ­ների կենսագործունեության արդյունք է:

Առաջնայինը երկրագնդի ոլորտների այդ փոխադարձ կապում Արեգակն է, որր տալիս է էներգիա: Դա շատ կարևոր է երկրագնդի կայու­նության համար:

Երկրագնդի ոլորտները փոխազդում են միմյանց հետ՝ իրականացնե­լով նաև, ինչպես գիտեք, տարբեր նյութերի շրջապտույտը: Այդ նյութերր, օրինակ՝ ջուրը կամ ածխաթթու գազը, անցնում են մի ոլորտից մյուսը, մտնում կենդանի օրգանիզմներ, փոփոխվում և նորից անցնում արտաքին ոլորտ: Հետաքրքիր է այն, որ կենդանի օրգանիզմներում հանդիպում են գրեթե բոլոր քիմիական տարրերը, որոնք կան անկենդան մարմիններում:

Բնությունը մեր «տունն» է: Դա հրաշք է: Բնությունը պետք է պահպա­նել և պաշտպանել:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է բնությունը:
  2. բնությունը դա  4 տարբեր բաներ են։
  3. Ի՞նչ դեր ունի Արեգակը երկրագնդի ոլորտների փոխադարձ կա­պում:
  4. Արևը դա ոլորտների մի մասն է
  5. Կարո՞ղ եք բերել երկրագնդի ոլորտների փոխադարձ կապի օրինակ:
  6. Կենսոլորտ-Ջրոլորտ։

oyur school

 

I want to speak about our school. I study at the Southern School of «Mkhitar Sebastatsi» Educomplex. I like my school very much. Our classrooms are very light because there are no walls in our school. We have joyful days here. After classes, we can ride bikes. When the weather is fine we play different out

door games. We have a lot of plants in our school and we water them every day.   In summer we have an outdoor swimming-pool where we swim after classes. We have a lot of fruit trees around our school. Sometimes when the weather is fine we do our lessons outside, under the trees. We do different subjects at school: Armenian, Russian, English, Maths, Nature Study, Technology, music and PE. I like all the subjects, but most of all I like music.

This is all about our school. 

Համո Սահյան «Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է…»

Համո Սահյան «Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է…»

Ամենամեն ինչ ոսկեզօծվել է

Համո Սահյան

Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է,
Ոսկի են թվում տերև ու ճյուղ,
Ուր որ նայում եսդեղին բոցեր են,
Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ:

Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը
Աշնան քամուն են ծափահարում:
Քամին է այս ծով գանձերի տերը,
Այս ոսկու տերը՝ մեծահարուստ:

Առաջադրանքներ 

Ընթերցի՛ր բանաստեղծությունը և բացատրի՛ր ընդգծված տողերը:

Ամեն մի տեղ ուր որ նայում

 

  1. Առանձնացրո՛ւ փոխաբերությունները և բացատրի՛ր։
  2. Ինչպիսի՞ տրամադրություն հաղորդեց քեզ այս բանաստեղծությունը: Մեկնաբանի՛ր:
  3. Փորձի՛ր արձակ պատմել բանաստեղծությունը: Մուտքագրի՛ր պատումդ և ձևավորի՛ր այն բանաստեղծությանը համապատասխանող քո հեղինակային ֆոտոնկաներով կամ նկարներով:

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

  1. Աշնանը նվիրված դասական մեղեդիներ փնտրիր համացանցում և այս բանաստեղծության տրամադրությանը առավել համապատասխանող ստեղծագործությունն առանձնացրու:
  2. Պատճառաբանի՛ր ընտրությունդ և նշի՛ր քո նախընտրած մեղեդու հեղինակին:

6..Լուսանկարի՛ր քո բակի, կամ բնակավայրի աշունը և բանաստեղծության տողերի ու երաժշտության համադրությամբ, կարաոկե պատրաստի՛ր:

Азбука

Сегодня был мой первый день учёбы в четвёртом
классе. После уроков я зашёл в первый класс.
И вдруг вижу: на последней парте сидит какая-то
девочка. Странно, что сидела она одна. Все ушли домой, а эта сидит и неизвестно чего ждёт.
— Девочка, — говорю я, — почему ты не идёшь
домой?
Никакого внимания.
— Может быть, потеряла что-нибудь?
Что делать, не знаю. Она молчит, а уйти неудобно.
— Нет, — отвечает, — я домой не пойду. Меня
брат ждёт. Вон он во дворе сидит.
Я выглянул во двор. Действительно, там на скамейке сидел маленький мальчик.
— Ну и что же?
— А то, что я ему обещала сегодня все буквы выучить.
— Это невозможно! Может быть, ты тогда школу закончишь за один год? Буквы учат долго. Это непростое дело.

— У нас папа с мамой уехали далеко, а Серёжа,
мой брат, сильно скучает. Он просит бабушку, чтобы
она написала им письмо, а у неё нет времени. Я сказала: вот пойду в школу, выучу буквы, и напишем
маме и папе письмо. А он мальчикам во дворе рассказал. А мы сегодня весь день палки писали…
Сейчас она должна была заплакать.
— Пойдём к твоему брату, и я ему всё объясню.
(По В. Железнякову)

 

Дополнительное задание: прочитать и пересказать текст.

Прочитать и пересказать текст ,,Как слон ходил в гости к ёжику»

Однажды ночью из городского зоопарка убежал Слон. Слон спрятался  в лесу. Ёжик сидел на пеньке посреди полянки. Медвежонок спал. Ослик щипал траву. И вдруг появился Слон.
– Здравствуйте! – сказал он.
– Добрый вечер! – сказал Ёжик.
– Здравствуйте! – снова сказал Слон. – Я только что убежал из зоопарка!
– Мы очень рады, – сказал Ослик.
Медвежонок вскочил, увидел Слона и тут же сел на травку…
– Кто ты? – спросил он.

– Слон.
– А почему меня разбудили?
– Я тебя не будил. Я убежал из зоопарка.
– А что мы будем делать?
– Веселиться.
– Как? – спросил Ослик.
– Я хочу вас покатать, – сказал Слон и встал на колени. Ёжик первым вскарабкался на Слона, а за ним – Ослик и Медвежонок. Ёжик сидел ближе всех к голове Слона и поэтому стал главным…
Они поехали прямо через лес, напевая весёлую песенку.

Письменные задания:

1.Напишите названия детёнышей.
Медведь – медвежонок, слон – …, ёж – …, волк – …, тигр – …, заяц – …, лиса – … .

2. К данным словам подберите слова с противоположным значением.
Быстро – …, грустить – …, последний – …, влево – …, заснуть – … .

18.09.-22.09.

Урок 2. Капитан-паук

Проснулся я рано. Солнце только стало подниматься. Вдруг вижу: спешит паучок по дереву. Вот он прикрепил свою паутину к листочку и стал ждать. Солнце поднялось выше. Дунул ветер. Он оторвал паутину, и она полетела. Паутина поднималась всё выше и выше. Паучок сидел на маленьком листочке как капитан корабля. Он, наверное, знал, куда и зачем ему лететь.

Вопросы и задания.

  1. Какое время года описывается в этом рассказе?
  2. Что делал паук?
  3. Что он прикрепил к листочку?
  4. Где сидел паучок?
  5. Почему рассказ называется «Капитан-паук»?

1.Письменные задания: вставьте нужные слова.

______ наступила. _______ светит мало. Белый ______ лежит на земле.

Слова для справок: зима, снег, солнце.

2. Переведите  на русский язык.

1. Ես ունեմ մեծ պայուսակ:

2. Սա Արամն է: Նա ունի մեծ հեծանիվ:

3. Սա Մերին է: Նա ունի գեղեցիկ տիկնիկ:

4. Սա Լուսինեն է: Նա ունի կարմիր գրչատուփ:

5. Սա Էրիկն է: Նա ունի լավ ընկեր:

6. Ես ունեմ կապույտ գրիչ:

7.Նա ունի մոխրագույն մորթի:

8.Նա ունի սև պայուսակ:

9.Նա ունի մեծ տիկնիկ:

З. Запишите предложения в таком порядке, чтобы получился связный рассказ:

День рождения

отмечал, день, своего, Серёжа, рождения

Юра, к, Лена, гости, в, Оля, пришли, нему, Саша

игры, подарили, книжки, они, карандаши, товарищу

играли, весело, пели, дети, танцевали

4. Заполните пропуски глаголом «уметь».

Напишите «Я умею» или «Я не умею»:

___________________________________кататься на лыжах. ___________________________________кататься на коньках. ___________________________________плавать.

___________________________________кататься на велосипеде. ___________________________________играть на пианино. ___________________________________петь.

___________________________________играть в шахматы. ___________________________________быстро бегать. ___________________________________прыгать высоко. ___________________________________танцевать.

___________________________________летать.

___________________________________играть в футбол.

Փաստեր Ամերիկաի մասին

1 Ամերիկան Ասպաից տեղափոխված մարդկանցովսկզբնապես բնակաց է 42-ից 14 հազար տարիներ առաջ։

2 Ամերիկայի եվրոպական գաղութացումը հանգեցրեց մի շարք մինչկոլումբոսյան քաղաքակրթությունների ոչնչացմանը, Ամերիկայի հնդկացիների ժողովրդագրական աղետինՀին աշխարհից աֆրիկյան ստրուկների զանգվածային ներմուծման։ Ամերիկայի տարբեր տարածքներ հայտնագործությունների և նվաճումների արդյունքում բաժանվեցին եվրոպական տերությունների`

3 Ամերիկյան երկրների ճնշող մեծամասնությունը այժմ ինքնիշխան պետություններ են։

Ապագաղութացման հիմնական փուլերը էին՝ ԱՄՆ-ի Անկախության պատերազմը՝ 1776-1783 թվականներինՀայիթիի հեղափոխությունը՝ 1791-1803 թվականներին, Ամերիկայի իսպանական գաղութների անկախության համար 1810-1826 թվականների պատերազմը՝ Սիմոն Բոլիվարի ղեկավարությամբ և Կուբայի անկախության համար 1895-1898 թվականների մղվող պատերազմը։

 

English

1․Նարեն տա՞նն է։ Այո, նա տանն է։
2․Դուք քաղցա՞ծ եք։ Այո, մենք քաղցած ենք։
3․Մերին ուրա՞խ է։ Ոչ, նա ուրախ չէ, նա տխուր է։(sad)
4.Տիգրանը և Հայկը եղբայրնե՞ր են։ Ոչ, նրանք ընկերներ են։
Is Nare at home? Yes, she is at home.
Are you hungry? Yes, we are hungry.
Is Mary happy? No, she is not happy, she is sad.
Are Tigran and Hayk brothers? No, they are friends.
Ex 7
Are Peter and Nick brothers? No, they are friends.
Is Peter nine? Yes, he is nine.
Is Nick nine too? No, he is ten.
Are Peter and Nick from London? Yes, they are from London.
Are Peter and Nick singers? No, they are students.

Մաթեմատիկա ֆլեշմոբ

1. Շշասար բարձրացող ճամբարականների թիվը երկու անգամ մեծ էր Արտանիշի սար բարձրացողներից: Ընթացքում ութ այլ  ճամբարական միացան Արտանիշ սար բարձրացողներին։ Արդյունքում Արատնիշ բարձրացողների թիվը հավասարվեց Շշասար բարձրացողների թվին։ Քանի՞ ճամբարական է բարձրանում Շշասար։
2. Այս տարի օգոստոսին, շաբաթ, կիրակիներից բացի մնացած բոլոր օրերին Եվան մասնակցեց Արտանիշում Սևանի լողափնյա ճամբարին: Եվան քանի՞ օր մասնակցեց ճամբարին: Կարող ես օգտվել օրացույցից։
3.  Էլենը ուներ 11 սալոր, Իզաբելլան ուներ 13 սալոր, իսկ Մարիան ոչ մի սալոր չուներ։ Աղջիկները բոլոր սալորները հավասարապես բաժանեցին երեքի միջև։ Նրանցից յուրաքանչյուրը քանի՞ սալոր ունեցավ։
4. Սարգիսն ամեն առավոտ ուտում էր  2  ճաշի գդալ մեղր։ Սարգիսը մեկ շաբաթում  քանի՞ ճաշի գդալ մեղր  կերավ։
5. Ճամբարականները շարվել էին մեկ շարքով: Սոֆին շարքի աջ կողմից երրորդն էր, իսկ Հրաչյան շարքի ձախ կողմից յոթերորդն էր: Քանի՞ ճամբարական էր կանգնած նրանց միջև, եթե շարքում կար 30 ճամբարական։
6. Արթուրը 2, 3, 5, 6 և 7 թվերը վանդակներում գրեց այնպես, որ տողում գրված թվերի գումարը հավասար եղավ  սյունակում գրված թվերի գումարին, տե՛ս նկարը: Ի՞նչ թիվ է գրել Արթուրը մեջտեղի վանդակում:
Captionless Image

7.  Լուսինեն կիվիները տեղավորում էր 6 կամ 12 տեղանոց տուփերի մեջ։ Ամենաքիչը քանի՞ տուփում կարող է տեղավորել 66 կիվին,  որ տուփում դատարկ տեղ չմնա։
8. Մանեն ունի մի քանի փուչիկ։ Նարեն Մանեի ծննդյան օրը նրան նվիրեց այնքան փուչիկ, որքան Մանեն ուներ։ Հիմա Մանեն ունի 12 փուչիկ։ Քանի՞ փուչիկ նվիրեց նրան Նարեն։
9. Անահիտը ունի 15 ծաղիկ՝ կակաչներ, նարգիզներ և վարդեր: Հայտնի է, որ դրանցից ճիշտ 10- ը կակաչ չեն, իսկ ճիշտ 8- ը նարգիզ չեն:  Անահիտը  քանի՞ վարդ ունի։ 

10. Երեք օր առաջ երկուշաբթիին նախորդող օր էր, վաղը չէ մյուս օրը շաբաթվա ո՞ր օրը կլինի։

Եթե ես տնօրեն լինեի

Եթե ես տնօրենը լինեի, իմ դպրոցում կարելի կլիներ  ուտել դասի ժամանակ։

Եթե ես տնօրենը լինեի, կարելի կլիներ ինչ ուզել անել, օրինակ դասի ժամանակ քնել

և լողալ մեր դպրոցի լողավազանում։

Դասերը կլինեին համակարգչային խաղերը։

Եթե ես տնօրենը լինեի, ես կնդունեի աշխատանքի միայն ամենաբարի ուսուցիչներին։

Եթե ես տնօրենը լինեի, դասասեղանները զարդարված կլինեին գունավոր ներկերով։

Եթե ես դպրոցի տնօրենը լինեի, դասամիջոցները երկար կլինեին։

Եթե ես դպրոցի տնօրենը լինեի, մենք աշակերտների ծննդյան օրերին  դաս չէինք անի, խնջույք կանեինք և վերջում նվերներ կնվիրեինք։

Արտաշես և Սաթենիկ

Ալանները կողոպուտի նպատակով ներխուժել էին Հայաստան։ Հայոց արքա Արտաշեսը դուրս էր եկել նրանց դեմ պատերազմի։ Ալանների ազգը փոքր-ինչ ետ է նահանջում և Կուր գետն անցնելով՝ հյուսիսային կողմից բանակ է դնում գետի ափին։ Արտաշեսը գալիս բանակում է գետի հարավային կողմում և գետը բաժանում է երկուսին։ Հայոց զորքերն, Ալանների որդուն բռնելով, տանում են Արտաշեսի մոտ, Ալանների թագավորը հաշտություն է խնդրում՝ խոստանալով տալ ինչ ցանկանա։ Արտաշեսը չի համաձայնում ետ վերադարձնել պատանուն, պատանու քույրը գալիս է գետի ափը և թարգմանների միջոցով ձայն է տալիս Արտաշեսի բանակը.

Քե՜զ եմ ասում, քա՜ջ այր Արտաշես,
Որ հաղթեցիր քաջ ազգին ալանաց,
Եկ լսիր ալանների գեղաչյա դստեր խոսքը՝
Տո՜ւր պատանուն,
Քանզի սոսկ քենի համար օրենք չէ, որ դյուցազուն
Այլ դյուցազունների զավակներին զրկեն կյանքից
Կամ ծառա դարձնելով՝ ստրուկների կարգում պահեն
Եվ հավերժ թշնամություն
Երկու քաջ ազգերի մեջ հաստատեն

Արտաշեսը, լսելով այդպիսի իմաստուն խոսքեր և տեսնելով գեղեցիկ արքայադստերը, սիրահարվում է նրան։ Նա անմիջապես իր դայակ Սմբատ Բագրատունուն ուղարկում է ալանների թագավորի մոտ՝ խնդրելու Սաթենիկի ձեռքը։ Ալանաց թագավորը, ըստ իրենց սովորության, գլխագին է պահանջում դստեր համար, որի պատճառով Արտաշեսը որոշել է փախցնել Սաթենիկին.

1257278872 artashes-i-satenik.jpg

 

Հեծավ արի արքա Արտաշեսը գեղեցիկ Սևուկ նժույգը
Եվ հանեց ոսկեօղ շիկափոկ պարանը
Եվ որպես սրաթև արծիվ անցկացավ գետը
Եվ նետեց ոսկեօղ շիկափոկ պարանը,
Գցեց մեջքը ալանաց օրիորդի
Եվ շատ ցավեցրեց մեջքը փափուկ օրիորդի՝
Արագ հասցնելով նրան իր բանակը։

Արտաշեսը Սաթենիկին բերում է Արտաշատ մայրաքաղաք։ Թագավորները հաշտվել են և դաշինք կնքել։ Արքայական հարսանիքի ժամանակ ոսկի ու մարգարիտ է տեղացել.

Ոսկի անձրև էր տեղում
Արտաշեսի փեսայության պահին,
Մարգարիտ էր տեղում
Սաթենիկի հարսնության պահին։

Վիլյամ Սարոյան «Առաջին օրը դպրոցում»

3-րդ մաս

Իսկ հետո ավելի ևս լավ եղավ:

— Էրնըստ Հասկին,- բղավեց նա դպրոցի բակում,- այդ ի՞նչ ես ծամում:

— Հում փղի միս,- ասաց Էրնըստը: -Ջիմ Դևի, այդ ի՞նչ ես ծամում: Ջիմմն ուզեց որևէ ծիծաղելի բան մտածել, բայց չկարողացավ:

— Ծամոն,- ասաց նա:

Եվ Էրնըստ Հասկինը ավելի բարձր ծիծաղեց, քան Ջիմը, երբ ինքը խոսեց հում փղի մսի մասին

Ինչ էլ պատասխանեիր. մեկ է, ծիծաղելի էր ստացվում:

Բակից վերադառնալիս Ջիմը նախասրահում տեսավ Հաննա Վինտերին:

— Հաննա Վինտեր,- ասաց նա,- այդ ի՞նչ ես ծամում շարունակ:

Աղջիկը շփոթվեց: Նա ուզում էր մի հաջող սրամիտ պատասխան տալ, այնպես որ երևա, թե որքան հաճելի է, որ Ջիմն իրեն անուն-ազգանունով կանչեց և ծիծաղելի հարց տվեց, տնազելով ուսուցչուհուն, բայց չկարողացավ ոչինչ մտածել, որովհետև արդեն համարյա դասարանի դռանն էին, և նա ժամանակ չունեցավ:

— Տուտտի-ֆրուտտի,- շտապով ասաց նա:

Ջիմին թվաց, թե երբեք այդպիսի հոյակապ խոսք չէր լսել, և ամբողջ օրը կրկնում էր ինքն իրեն:

Advertisement

— Տուտտի-ֆրուտտի,- ասաց նա տնտեսուհուն տան ճամփին:

— Էմի Լարսոն,- ասաց նա,- այդ ի՞նչ եք ծամում:

Ընթրիքի ժամին Ջիմն այդ ամենը պատմեց հորը:

Նա ասաց.

— Չորս կողմն՝ ավազ, մեջը՝ ակ: Էդ ի՞նչ եղավ:

— Չգիտեմ,- ասաց հայրը: — Ի՞նչ է:

— Ավազակ,- ասաց տղան:

Տնտեսուհին հիացած էր:

— Ավազակ,- ասաց Ջիմը: — Տուտտի-ֆրուտտի:

— Իսկ դա ի՞նչ է,- հարցրեց հայրը:

— Ծամոն,- ասաց Ջիմը: — Ծամոնի մի տեսակ, որ ծամում է Հաննա Վինտերը:

— Ո՞վ է այդ Հաննա Վինտերը,- ասաց հայրը:

— Մեր դասարանցի է,- ասաց Ջիմը:

— Օ՜,- ասաց հայրը:

Ընթրիքից հետո Ջիմը պառկեց հատակին, վերցնելով իր կարմրակապտա-դեղնավուն փոքրիկ հոլը, որը պտտեցնելիս բզզում էր: «Ամեն ինչ կարգին է»,- մտածում էր Ջիմը: Ճիշտ է, դպրոցում նա դեռևս տխրում էր, բայց ծամոնի խաղը ծիծաղելի էր, իսկ Հաննա Վինտերը շատ լավիկն էր: «Հում փղի միս»,- հանկարծ հիացմունքով հիշեց նա:

— Հում փղի միս,- բարձրաձայն  ասաց նա հորը, որը երեկոյան թերթն էր կարդում:

Հայրը ծալեց թերթն ու նստեց հատակին նրա մոտ: Տնտեսուհին  նրանց տեսավ կողք-կողքի նստած և չգիտես ինչու՝ նրա աչքերում արցունքներ երևացին:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Քո կարծիքով՝ ի՞նչ է դպրոցը ու ինչպիսի՞ն պետք է լինի այն:

  2. Իմ կարծիքով դպրոց այն տեղն է, որտեղ որ դասեր են  և իմ կարիքով դպրոց այն տեղն է, որտեղ,  որ մենք գիտե