Как кого зовут
— Почему тебя Ветерком зовут? — спросили у жеребѐнка.
— Я быстро бегаю, как ветер.
— А тебя Несушкой почему зовут? — спросили у курицы.
— Я яйца несу.
— А тебя Крикуном?
Я громко кричу! По утрам людей бужу, — говорит петух.
— А тебя Упрямцем — почему?
— Не скажу, — ответил ослик. — Не просите, всѐ равно не скажу.
Напиши по образцу.
Образец: Жеребѐнок бегает быстро, как ветер.74
Поэтому его зовут Ветерком.
Курица __________________________________________.
Петух ___________________________________________ .
Ослик __________________________________________ .
Придумай клички животным и объясни, почему ты их так
назвал(а).
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Выпиши слова по группам. Какие из этих слов всегда пишутся с
большой буквы?
Название предмета (что?): ________________________ .
Имя собственное (кто?): ___________________________ .
Имя собственное (что?): ___________________________ .
Город. Калуга. Уфа. Река. Казань. Ока. Озеро. Байкал. Праздник.
Новый год. Девочка. Анна. Мальчик. Сергей. Гора. Казбек.
58
Прочитай имена людей и клички животных.
Выпиши имена и клички в два столбика.
Девочка Маша, тѐтя Фаина, корова Зорька, лошадь Роза, собака
Дружок, кот Кузя, сестра Лера, школьник Серѐжа, дядя Михаил,
медведь Яков.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Узнай у своих одноклассников, как зовут их братьев, сестѐр и их
домашних питомцев. Ответы запиши.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

Մեծ գյուտարարը
Ջաննի Ռոդարի
Ժամանակին մի երիտասարդ էր ապրում: Նա երազում էր մեծ գիտնական
դառնալ: Գիշեր-ցերեկ սովորում էր ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
— Ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց
կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Միանգամից անցավ փորձեր անելուն: Նա հայտնաբերեց պանրի անցքերը:
Բայց հետո իմացավ‚ որ դրանք վաղուց հայտնաբերված են: Ի՛նչ պիտի աներ,
շարունակեց սովորել: Սովորում էր առավոտից իրիկուն, իրիկունից առավոտ,
երկար ամիսներ: Մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
— Ավարտելու ժամանակն է, ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել
և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել: Նա անձրևանոցի վրայի
անցքերն էր հայտնաբերել, և բոլորը մի լավ ծիծաղեցին իր վրա: Գիտնականն էլի
չհուսահատվեց‚ նորից սկսեց գրքեր կարդալ‚ փորձեր անել: Ու մի օր վերջապես
ինքն իրեն ասաց.
— Ըհը՛, հիմա ես համոզված եմ‚ որ չեմ սխալվում: Հիմա ես իսկական
գիտնական եմ:
Բայց, արի ու տես, որ այս անգամ էլ սխալվեց: Նա նավերը ջրաներկով
ներկեց. շա՜տ թանկ նստեց: Դա դեռ ոչինչ, ծովի ջրի գույնն էլ փոխվեց:
— Մեկ է` ես կդառնամ մեծ գիտնական‚- որոշեց գյուտարարը, չնայած
մազերն արդեն 9 սպիտակել էին:
Նա նորից գրքերը ձեռքն առավ և այնքան պարապեց, որ իսկապես
գիտնական դարձավ: Այդ ժամանակ նա կարող էր հնարել՝ ինչ ուզեր: Լուսին
գնալու մի մեքենա հորինեց: Մի գնացք էլ ստեղծեց, որն ընդամենը մի
բրնձահատիկով կարող էր հազարավոր կիլոմետրեր սլանալ: Կոշիկներ կարեց‚
որոնք երբեք չէին մաշվում ու էլի լիքը հետաքրքիր բաներ: Նա միայն մի բան
չկարողացավ գտնել ՝ ինչպես սովորենք երբեք չսխալվել: Երևի ոչ ոք էլ չի կարող
դա գտնել:
50
Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ հայտնագործություններ արեց գիտնականը:
Գիտնականը հայտնագործեց արեց‚
որոնք երբեք չէին մաշվում և մեքենա, որը թրչում է մինձփ
2. Իսկ դու ի՞նչ կուզեիր ստեղծել, որը հիմա չկա:
Կոշիկ, որի շնուրոկից քաշես կթրչես և այլն
3. Երազանքիդ մասին պատմի՛ր:
Ես կուզեի ստեղծել մի կամպանիա, որտեղ մուլտֆիլմեր են նկարում
4. Գտի՛ր հատկանիշ ցույց տվող բառերը:
Շատ մեծ երիտասարդ, թանկ
51
5. Հեքիաթից առանձնացրու՛ ինչ հարցին պատասխանող բառեր, ավելացրու՛
ինչպիսի հարցին պատասխանող բառեր և բառակապակցություններ
ստացի՛ր (օրինակ՝ երիտասարդ-խելացի երիտասարդ)։
երիտասանդ խելացի, շատ ջուր, թանկ համակարքիչ, մեծ կոշիկներ, երիտասարդ տղա։

 

Սեղանի պարագիծը180+180=360 360+86=446

Պատուհան 106 սմ 4կողմ

106×4=424

Համակարգիչ՝33սմ 22սմ

33+33=66 22+22=44 66+44=110

Դռան ապակի 3մ 90սմ

 

 

Славик Красавин нарисовал зелѐного тигра, синего медведя,
жѐлтого волка и… красную собаку.
Он спросил Любу:
— Можно показать эти рисунки Мише Галкину,
когда он придѐт к нам?
— Можно, — ответила Люба.
Пришѐл Миша, и Славик говорит:
— Посмотри, Миша, как я умею рисовать!
Миша посмотрел, засмеялся и сказал:
53
— Я видел много тигров, медведей, волков и собак. Но я не видел
зелѐного тигра, синего медведя, жѐлтого волка и красную собаку.
— Я тоже не видел, — сказал Славик. — Но у меня мало
карандашей. Вот что я сделаю!
И Славик нарисовал красную розу, жѐлтую бабочку, зелѐного
кузнечика и синее море.
Миша посмотрел и сказал:
— Вот сейчас ты правильно нарисовал. Молодец!
«А что ещѐ можно нарисовать?» — подумал Славик.
Подумай вместе со Славиком и назови, что можно нарисовать
синим карандашом, зелѐным карандашом, жѐлтым карандашом,
красным карандашом.г

Запиши, добавь нужные слова.
Это красная роза. Еѐ нарисовали красним краской. Это зелѐная трава. Еѐ
нарисовали зельним карандашом. Это синее озеро. Его нарисовали синим
карсандашом Это чѐрный плащ. Его нарисовали чѐрной краской Это наши
игрушки. Их нарисовали разными  и ….
54
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Прочитай текст и ответь на вопрос дево

Կենդանիների վեճը
Ղազարոս Աղայան
Եզը, կովը և շունը վիճում էին միմյանց հետ և ամեն մեկը պնդում էր, թե՝ մեր
տերը ամենից շատ ինձ է սիրում:
— Իհարկե նա ինձ ամենքիցդ շատ է սիրում,- ասում է եզը և գիտե՞ք ինչու
համար: Նրա համար, որ ես եմ նրա արորն ու տափանը քաշում, ես եմ նրա համար
անտառից փայտ բերում: Նա ինձ է լծում սայլին և իր ցորենը տանում ջաղաց,
այնտեղ ալյուր շինում. հետո էլի ես եմ տանում քաղաք, ուր նա ծախում է այդ
ալյուրը և իր տան համար առևտուր անում,երեխանց համար հագնելիք առնում:
Ուրեմն, դուք ի՞նչ եք կարծում, ես որ չլինեի, նա ինչպե՞ս կարող էր ապրել:
— Այդ ճշմարիտ ես ասում,- ասաց կովը:
— Բայց մեր տերն ինձ ամենքիցդ ավելի է սիրում, այդ նրա համար է, որ նա
իմանում է, թե քեզ նման աշխատասեր ու ժրաջան եզնուկին ես եմ պահել
մեծացրել: Այս մեկ: Մեկ էլ որ՝ նրա գերդաստանը իմ կաթով եմ պահում: Այն
մածունն ու կարագը, այն սերն ու կաթը, այն եղն ու պանիրը, այն տաք-տաք թանե
սպասը, որ ամեն օր խպշտում են, ո՞ւմ տվածն է: Տեսնո՞ւմ եք ուրեմն, որ եթե ես
չլինեմ, բոլորը քաղցած կկոտորվեն:
— Դու էլ ես ճշմարիտ ասում, սիրո՛ւն կովիկ,- սկսեց շունը:- Ո՞վ կարող է
ուրանալ քո լավությունը: Շատ անգամ ես ինքս էլ եմ մասնակից լինում քո տված
անուշ թանին: Մեր տանտիկինը ամեն խնոցի հարելիս թանիցն ինձ բաժին է
տալիս: Ով որ քո լավությունն ուրանա, երկու աչքով կուրանա: Ես շատ
երախտագետ եմ, ոչ ոքի լավությունը չեմ կարող ուրանալ: Բայց գիտեք ինչ կա:
Դուք մի նեղանաք, որ մեր տերն ինձ ամենքիցդ էլ շատ է սիրում. դրա համար մեծ
պատճառ կա և ահա ասեմ, թե ինչ է դրա պատճառը… Եվ շունն սկսեց մեկ-մեկ
հաշվել, թե ինքն ինչ ու ինչ է անում: Ասած է, շունը որ հաչել սկսի, էլ չի դադարի:
Այնքան հաչեց եզան ու կովի հետ, որ տերն իմացավ, գնաց նրանց մոտ, շան
37
լեզվիցն ազատեց, ասելով. «Թող տուր դրանց, Բողար, դու չգիտե՞ս, որ ամենքդ էլ
ինձ հարկավոր եք, ոչ մեկդ մյուսի արածը չեք կարող անել. այդ պատճառով էլ ես
ամենքիդ էլ սիրում եմ, դուք էլ սիրեցեք միմյանց»:

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Տեքստից դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր օնլայն բառարանի
օգնությամբ:
Տապան-շիրմաքար։

գերդաստան- ընտանիք, ցեղ

արոր- հողագործական գործիք,
2. Ինչպիսի՞ն էր կենդանիների տերը։
Կենդանիների տերը խելաց էր, բարի, ուրախ, արդար։
3. Առանձնացրո՛ւ տիրոջ խոսքը: Համամի՞տ ես նրա հետ:
<<Թող տուր դրանց, բողար դու չգիտե՞ս ամենքդ ել ինձ հարկավոր եք ոչ մեկդ մյուսի

արածը չեք կարող անել․ այդ պատճառով ել ես ամենքիդ ել սիրու մ եմ, դուք ել սիրեք

միմյանց։

Ես համամիտ եմ տիրոջ հետ։

4. Ո՞ր հերոսին հավանեցիր, ինչո՞ւ:
Ես ամենից շատ հավանել եմ տիրոջը, որովհետև նա բարի էր և արդար։
5. Կենդանիներից որևէ մեկի մասին 5-10 փաստ առանձնացրո՛ւ և

Եզ, տավարի, երկու տարեկանից մեծ, ամորձատված արու։

Օգտագործվում է որպես բանող և մսատու կենդանի։

Մինչև գյուղատնտեսության մեքենայացումը եզ աշխատեցնում էին երկրագործության մեջ՝ վարելու, կալսելու, բեռներ տեղափոխելու նպատակով (օրինակ, միջնադարյան Հայաստանում վեցկին՝ երկաթե ծանր գութանին, լծում էին երեք զույգ եզ)։

Հեթանոս հայերի համար եզը պաշտամունքի առարկա էր։

Ղուշչիի ավերակներում՝ պատվանդանին ամրացված եզի գլուխը, մեզ հասած Եզնիկ, Եզնակ, Եզյան անձնանունները, Եզնաձոր, Եզնոտ, Եզանցբերդ տեղանունները։

Փաստերը վկայում են, որ հայերի տնտեսության համար եզը ունեցել է բացառիկ նշանակություն։

Եզի պաշտամունքը պահպանվել է նաև քրիստոնեության շրջանում, քրիստոնյա հայերը համբարձման տոնին եզը զարդարում էին ծաղիկներով, շրջևցնում և ապա մատաղ անում։

A bicycle

John’s father likes to swim. So he often goes to the swimming pool. His mother likes to play tennis. They often go to the stadium. Their son John is seven. He wants to be a good sportsman. His mother teaches him to play tennis but he asks his parents to give him a bicycle.

One day Father comes home and says: «I have got a present for you. Come and see».

John comes up and sees…..»Oh, it’s great! It’s a bicycle! I like it very much. Thank you Daddy! I am so happy to have it».

Every day Father and John go to the sports ground to ride a bike.

One day John says, «I can ride a bicycle very well. Let’s ask Mother to go with us».

So they go to the sports ground and watch John riding a bike. He rides and rides and rides. He is happy. He says, «Look, Mum! No hands!» Then he says, «Look, Dad! No feet!»

But suddenly John cries, «Look, Mum! No teeth!»

to teach-սովորեցնել

parents-ծնողներ

to give-տալ

present-նվեր

to come up-մոտենալ

to cry-լացել

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

5 x 10 + 2 x 17 =50+34=84

25 x (10 + 2 x 5) =25×20=500

(25 – 5 ) x  30 =20×30=600

 

45 x (16 – 2 x 3) =45×10=450

5 x (80 + 4 x 5 ) =5×100=500

80 : 8 x (4 x 9 ) =10×36=360

 

2. Լուծի՛ր խնդիրները։

Ա․ Երբ Մանվելը իր գումարի կեսը տվեց Յուրիին, նրա մոտ մնաց 2000 դրամ։ Որքա՞ն գումար ուներ Մանվել։

Լուծում

2000×2=4000

Պատ․՝4000

 

Բ․ Էրիկը Անահիտին նվիրեց մի քանի կակաչ, իսկ Վարդանը՝ 5 նարգիզ։ Երբ Անահիտը այդ ծաղիկների կեսը տվեց Սառային, նրա մոտ մնաց 7 ծաղիկ։ Էրիկը Անահիտին քանի՞ կակաչ էր նվիրել։

Լուծում

7×2=14

14-5=9

Պատ․՝9

 

 

Գ․ Սոֆիին տատիկը և պապիկը զարդեր նվիրեցին։Տատիկը նվիրեց թևնոցներ, իսկ պապիկը՝ 4 վզնոց։ Սոֆին իր զարդերի կեսը նվիրեց Էլինարի, և նրա մոտ մնաց 5 զարդ։  Տատիկը քանի՞ թևնոց էր նվիրել Սոֆիին։

Լուծում

2×5=10

10-4=6

Պատ․՝6

 

Համակարգող՝ Հարավային դպրոց-պարտեզ

Ծրագիր՝ Նախերգանք-բոլորը

Թագավոր, թագավոր մեծ թագավոր,
Խելքի ծով, խելքի ծով, թագավոր:
Մեծ-մեծ, քաջ-քաջ հայ թագավոր,  առյուծ ազգի թագավոր:
Քեզնով ենք գիշեր ու զոր մենք հզոր,
Քեզնով եմ տարին բոլոր իմ սազով , առյու՜ծ, առյուծ, առյուծ ազգի թագավոր…

… Բոլորը կարդում են՝

Ժամանակով Բաղդադ քաղաքում
նստում էր Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորը։
Էս թագավորը սովորություն ուներ՝
շորերը փոխած ման էր գալիս իմանալու,
թե ինչ է կատարվում իր մայրաքաղաքում։
Մի գիշեր էլ էսպես, դերվիշի շոր մտած,
անցնելիս է լինում մի խուլ փողոցով։
Մի աղքատ տնակից երգի ու
նվագի ձայներ է լսում։
Կանգ է առնում, հետաքրքրվում է ու ներս մտնում։
Ներս է մտնում, տեսնում՝ դատարկ ու
մերկ մի տնակ, կրակի դեմը փռած կարպետի
վրա նստած տանտերն ու երաժիշտները։
Աղքատ ընթրիքի շուրջը նվագում են,
երգում ու զվարճանում։

Էկեք  բռնեք  էս  պարը

Էկեք  բռնեք  էս  պարը,
…
Գտնեք մեր սրտի յարը,
….
Թև-թևի տանք ու պարենք,
…
Սեր ու օրհնանք վայելենք:
….
Զուռնեն ածի մենք խաղանք,
Շորով զարկենք, շորոր զարկենք ճկանանք…

պար….

… Բոլորը կարդում են՝

— Խաղաղություն, ո՛վ ուրախ մարդիկ…

-Բարով եկար, դերվիշ բաբա,
Ներս համեցեք, ուտենք-խմենք,
Աստծու տված հացը վայելենք,
Երգենք, պարենք, ուրախանաք…

Լորկե պար՝ 2-րդ դասարան

… Կարդում էեն 3-րդ դասարանցիները՝

— Անունդ ի՞նչ է, բարեկամ։

— Իմ անունը Հասան է։

— Ամոթ չլինի հարցնելը, Հասան ախպեր,
ի՞նչ արհեստի տեր ես դու,
ի՜նչքան փող ես աշխատում,
որ էսպես քեֆով ես անցկացնում քո ժամանակը։ 

— Քեֆը շատ փողով չի լինում, դերվիշ բաբա,
Ամենաչնչին ապրուստն էլ կարող է մարդ ուրախ վայելել։
Ես մի փինաչի եմ, չուստեր եմ կարկատում,
օրը մի չնչին բան եմ վաստակում։
Երեկոները բերում եմ, մի մասը ապրուստի եմ տալիս,
մյուս մասն էլ էս երաժիշտներին։
Նստում ենք, ուրախանում։
Թե քեզ նման մի ազնիվ հյուր էլ
աստված հասցնում է, ավելի լավ։

— Անպակաս լինի քո ուրախությունը, ո՛վ Հասան,
բայց եթե հանկարծ աշխատանքիդ էդ բարակ
աղբյուրն էլ կտրի, ի՞նչ պիտի անես։
— Օրինակ, թագավոր է ու թագավորի քմահաճույք․
հանկարծ հրաման արավ, որ էլ փինաչությունը չպիտի լինի։

— Երբ էդպես բան կպատահի, էն ժամանակ կմտածենք,
այժմ քնենք, դերվիշ բաբա։
Աստված ողորմած է․ քեֆ անողին քեֆ չի պակսիլ։

Աշնան գիշեր— ծոցվորների համույթ

Էս գիշեր, աշնան գիշեր
Շաղն իջեր` զգետին նըխշեր,
Առնոսա նախշուն հավքեր
Յարիս խետ քուն են մըտեր:

Իմ յարոջ կապա կարեք,
Արևից երեսն արեք,
Լուսնակից աստառ ձևեք,
Աստղերից կոճակ շարեք:

…կարդում են 2-րդ դասարանցիները՝

Հաջորդ առավոտ խեղճ
Հասանի ձեռքից բիզը խլում են,
վզակոթին տալով դուրս անում իր
նեղլիկ խանութից ու դուռը փակում։

—Մյուս գիշերը, դարձյալ դերվիշը անցնում է
էն փողոցով, ուր ապրում էր ուրախ Հասանը։
Դարձյալ երգի ու երաժշտության ձայներ է լսում նրա տանից։

«Յար միտքդ ծուռ է» պարերգ՝ 4-5-րդ դասարաններ

Աղջիկ
Այ տղա, հալ ու մաշ եմ,
Յար, մտքիդ մեռնիմ, յար, միտքդ ծուռ է,
Երեք տարի քեզ կաշեմ,
Յարս կտուրն է, աչքը մեր դուռն է:

Տղա՝
Սիրտս սուփրա չէ՝ բանամ,
Յար, մտքիդ մեռնիմ, յար, միտքդ ծուռ է,
Ես ո՞ր դարդին դիմանամ,
Յարս կտուրն է, աչքը մեր դուռն է:

Կրկ.`
Յար, մտքիդ մեռնիմ,
Յար, միտքդ ծուռ է,
Յարս կտուրն է,
Աչքը մեր դուռն է:

Աղջիկ
Կաքավ եմ, սար ման կուգամ,
Յար, մտքիդ մեռնիմ, յար, միտքդ ծուռ է,
Բլբուլ եմ,բաղ ման կուգամ,
Յարս կտուրն է, աչքը մեր դուռն է:

Տղա՝
Բարակ ես, բարդու ծառ ես,
Յար, մտքիդ մեռնիմ, յար, միտքդ ծուռ է,
Կրակ ես, մարդ կվառես,
Յարս կտուրն է, աչքը մեր դուռն է:

Կրկ.`
Յար, մտքիդ մեռնիմ,
Յար, միտքդ ծուռ է,
Յարս կտուրն է,
Աչքը մեր դուռն է:

Աղջիկ
Կրակն էրա մահանա,
Յար, մտքիդ մեռնիմ, յար, միտքդ ծուռ է,
Արի, մեր տունը մնա,
Յարս կտուրն է, աչքը մեր դուռն է:

Տղա.
Պագիկ մը հալալ էրա,
Յար, մտքիդ մեռնիմ, յար, միտքդ ծուռ է,
Դուռ ու դրկից չիմանա,
Յարս կտուրն է, աչքը մեր դուռն է:

Կրկ.`
Յար, մտքիդ մեռնիմ,
Յար, միտքդ ծուռ է,
Յարս կտուրն է,
Աչքը մեր դուռն է:

…Բոլորը կարդում են՝

— Խաղաղություն, ո՛վ ուրախ մարդիկ…

-Բարով եկար, դերվիշ բաբա,
Ներս համեցեք, ուտենք-խմենք,
Աստծու տված հացը վայելենք,
Երգենք, պարենք, ուրախանաք…

Փափուրի պար՝ 3-րդ դասարանի սովորողներ

… Կարդում են 4-րդ դասարանցիները

— Գիտե՞ս ինչ պատահեց, դերվիշ բաբա։

— Ի՞նչ պատահեց։

— Հենց էն, ինչ որ դու գուշակեցիր երեկ իրիկուն։
Էսօր թագավորը հրաման հանեց, մեր արհեստն արգելեց․․․

— Հապա ո՞րտեղից փող գտար, որ էս գիշեր էլ քեֆ սարքեցիր։

— Մի կավե կուժ եմ գտել, հիմի էլ ջուր եմ ծախում։
Օրական ինչ աշխատում եմ, մի մասը տալիս եմ ապրուստի,
մյուսը՝ երաժիշտներին ու դարձյալ քեֆ եմ անում։

Ազգային պարերգ՝ «Ջուր կուգեր վերին սարեն»

Ջուր կուգեր— բոլորը

Ջուր կուգեր վերին սարեն,
Հայ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Գեր թափեր մարմար քյարեն,
Հայ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա։
Ջուր կուգեր վերին սարեն,
Հոպ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Գեր թափեր մարմար քյարեն,
Հոպ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա։

Ջուր կուգեր զըլզըլալեն,
Հայ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Գեր թափեր մարմար քյարեն,
Հայ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա։
Ջուր կուգեր զըլզըլալեն,
Հոպ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Գեր թափեր մարմար քյարեն,
Հոպ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա։

Սարեն կիջներ թուխ Ասմին,
Հայ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Արևու շողն իրեսին,
Հայ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Սարեն կիջներ թուխ Ասմին,
Հոպ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա,
Արևու շողն իրեսին,
Հոպ, լայ, լալա, րատիրիրի րարիրա։ Հոպ-հոպ…

… Կարդում են 4-րդ դասարանցիները

— Իսկ եթե թագավորը ջուր ծախելն էլ արգելի՝
էն ժամանակ ի՞նչ ես անելու։

— Երբ էդպես բան կպատահի, էն ժամանակ կմտածենք,
այժմ քնենք, դերվիշ բաբա։
Աստված ողորմած է: Քեֆ անողին քեֆ չի պակսիլ։

Ազգային պարերգ՝ Մեր տան իտև

Մեր տան իտև արտ կորընգյան,
Լե, լե, լե, լե, լե, լե ջան,
Ձեր տան իտև արտ կորընգյան,
Լե, լե, լե, լե, լե, լե ջան:

Ձիանք ինի կըխըրխընջան,
Լե, լե, լե, լե, լե, լե ջան,
Հավար տարեք տեքեր կընգյան,
Լե, լե, լե, լե, լե, լե ջան:

Առնոսա սար ցանած կյարին,
Լե, լե, լե, լե, լե, լե ջան,
Առտոսա սար ցանած կյարին,
Լե, լե, լե, լե, լե, լե ջան:

… Կարդում են 1-2 դասարանները՝

Առավոտը վաղ թագավորն էսպես է հրամայում.
-ջուրը աստծունն է, և էսօրվանից ոչ ոք իրավունք չունի ծախելու։
Աղքատ Հասանի կուժն էլ ջարդում են ջրի ճամփին ու դատարկ ետ ղրկում։

Մյուս գիշեր թագավորը կրկին դերվիշի
շոր է հագնում ու գնում քաղաքը շրջելու։
Կրկին մոտենում է ուրախ Հասանի տանը։
Դարձյալ ուրախության ու երգի ձայներ է լսում:

Պարերգ՝ բոլորը

Պաղ աղպուր զուլալ ջուր,
Ձեռիդ կժով ջուրըմ տուր,
Խմեմ ես հովանամ,
Թե մոռանամ քոռանամ։

Այ տղա, ջան տղա,
Ձեռիս կուժը քեզ ընծա,
Սերս առ սերդ տուր,
Երազիս եկած տղա։

Կարմիր վարդ, կանաչ թուփ,
Այ համով նազով աղջիկ,
Գիշերը դուրս արի,
Իջնենք ձորը վարդերի։

Պաղ աղպուր զուլալ ջուր,
Ձեռիդ կժով ջուրըմ տուր,
Խմեմ ես հովանամ,
Թե մոռանամ քոռանամ։

… Բոլորը կարդում են՝

— Խաղաղություն, ո՛վ ուրախ մարդիկ…

-Բարով եկար, դերվիշ բաբա,
Ներս համեցեք, ուտենք-խմենք,
Աստծու տված հացը վայելենք,
Երգենք, պարենք, ուրախանաք…

Լաչին պար՝ 1-ին դասարան

… Կարդում են 5-րդ դասարանցիները՝

— Հասան ախպեր, էսօր ի՛նչ լսեցի,
ասում են՝ թագավորը արգելել է ջուր ծախելը,
ճշմարի՞տ է արդյոք։

— Հապա ի՞նչպես է, որ դու դարձյալ քեֆ ես անում։
Ո՞րտեղից ես գտել էս փողը։

— Երանի թե մարդու պակասը փողը լինի։
Փողի գտնելը հեշտ է, դերվիշ բաբա։
Գնացի մի գործատիրոջ մշակ մտա,
օրական մի բան է տալիս, բերում եմ
մի մասը ապրուստիս եմ անում, մյուսը երաժիշտներին եմ տալիս:

— Արժե, որ էդ սրտով թագավորի պալատականը լինեիր դու,— բացականչեց դերվիշը։

Հաջորդ առավոտյան ուղիղ պալատը տարան Հասանին։
Հայտնեցին, որ թագավորը իրեն պալատականի պաշտոն է տվել։ Պալատականի զգեստ հագցրին, մի թուր էլ կապեցին մեջքը
ու կանգնեցրին պալատի մուտքերից մեկի առջև։
Ամբողջ օրը էն մուտքի առջև պարապ կանգնեց Հասանը։
Իրիկունը որ մթնեց, դատարկ ճամփու դրին տուն,
թե՝ գնա՛, առավոտը ետ կգաս քո տեղը կանգնելու։

… երգ՝ բոլորը

Թագավոր, թագավոր մեծ թագավոր,
Խելքի ծով, խելքի ծով, թագավոր:
Մեծ-մեծ, քաջ-քաջ հայ թագավոր,  առյուծ ազգի թագավոր:
Քեզնով ենք գիշեր ու զոր մենք հզոր,
ՔեՆով եմ տարին բոլոր իմ սազով , առյու՜ծ, առյուծ, առյուծ ազգի թագավոր…

… Կարդում են 3-րդ դասարանցիները՝

— Դերվի՜շ, դերվի՜շ, քո տունը չքանդվի,
արի, է՛․ երեկվա խոսքդ էլ կատարվեց,
թագավորն ինձ պալատում պաշտոն է տվել։

— Եվ երևի շատ փող է տվել․․․

— Չէ՜, ինչ փող․ մի գրոշ չտվին։
Դատարկ տուն ղրկեցին։

— Հապա որտեղի՞ց ես փող գտել,
որ դարձյալ քեֆ ես անում։

— Մի թուր են կապել մեջքս։ Իրիկունը տուն գալիս մտածեցի, թե՝ հո ես մարդ չեմ սպանելու։ Տարա, պողպատի շեղբը ծախեցի, պողպատի փոխարեն փայտե շինել տվի, մեջը դրի, եկա տուն։ Եկա պողպատի փողով քեֆ սարքեցի։ Լավ եմ արել, չէ՞, դերվիշ․ ավելի լավ է ուրախություն ունենալ, քան մարդ սպանելու սուր։

Շավալի. խոշ բիլազիգ պարեր՝ 4-5 դասարաններ

… Բոլորը կարդում են՝

Մյուս օրը թագավորը կանչեց Հասանին ու ամբողջ արքունիքի առջև հանդիսավոր հրամայեց, որ մի հանցավորի գլուխը կտրի։

— Հանիր թուրդ ու կտրի էս հանցավորի գլուխը։

— Ապրած կենաս, մեծ թագավոր,
ես իմ օրում մարդու գլուխ չեմ կտրել, չեմ կարող։

— Ես քեզ հրամայում եմ, եթե մի վայրկյան էլ ուշացրիր,
գլուխդ կթռչի։ Հանի՛ր թուրդ․․․

— Տեր աստված, արդարն ու մեղավորը դու գիտես։
Եթե էս մարդը մեղավոր է, ինձ ուժ տուր,
որ մի զարկով թռցնեմ սրա գլուխը,
իսկ եթե արդար է, թող փայտ դառնա իմ թուրը․․․

Հասանը դուրս քաշեց թուրը․․․ Փա՜յտ։
Հրաշքի վրա պալատականները մնացին ապշած։
Էստեղ Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորը
փառ-փառ ծիծաղեց ու ամեն բան բաց արավ,
պատմեց իր պալատականների առջև։
Շատ ծիծաղեցին պալատականները ու
շատ գովեցին թե՛ ուրախություն սիրող Հասանին, թե՛ թագավորին։

Ծիծաղեց մինչև անգամ էն դժբախտ հանցավորը,
որ չոքած, վիզը մեկնած սպասում էր թրի զարկին։
Թագավորը բաշխեց հանցավորին իր կյանքը,
իսկ Հասանին դառնալով՝ հռչակեց նրան իր
սիրելի մարդը ամբողջ տերության մեջ ու
լավ պաշտոն տվեց, որ միշտ աշխատի ու անպակաս
ուրախ ապրի, ուրիշներին էլ սովորցնի ուրախ ապրել աշխարհքում։

… երգ՝ բոլորը

Թագավոր, թագավոր մեծ թագավոր,
Խելքի ծով, խելքի ծով, թագավոր:
Մեծ-մեծ, քաջ-քաջ հայ թագավոր,  առյուծ ազգի թագավոր:
Քեզնով ենք գիշեր ու զոր մենք հզոր,
ՔեՆով եմ տարին բոլոր իմ սազով , առյու՜ծ, առյուծ, առյուծ ազգի թագավոր…

…

Ազգային պար՝ Բուլուլ