1կգ =1000գ
1տ=1000կգ
Մանվել՝ 400գ ելակ- պետք է ավելացնի 600 գրամ 600+400=100գ 100գ=1կգ
Արայիկ՝ 250գ մորի-750+250=1000գ 1000գ=1կգ
Արմեն՝ 620գ հապալաս-1000-620=30
Էրիկ՝ 810 գ արևածաղիկ-1000-810=190գ
Սմբատ՝ 930գ կեռաս-1000-930=70գ
200կգ, 450գ, 1000գ, 3տ
Իմ համար մեր բակը ձանձրալի էր։
Մի անգամ ես եկա իմ մայրիկին
ասացի մարիկ արի գնանք ուրիշ
տուն, որ ուրիշ բակ ունենանք։
Մայրիկս ասաց։
—Ինչի բալես։
Իսկ ես ասեցի․
—Այս բակը շատ ձանձրալի էր։
Տրված թվերը ներկայացրենք կարգային միավորների
գումարի տեսքով․
Օրինակ՝
1205=1000+200+5
236=200+30+6
807=800+7
632=600+30+2
507=500+7
4502=4000+500+2
1561=100+500+60+1
5610=5000+600+10
4693=4000+600+90+3
1.Հաշվի՛ր 25սմ և 10սմ կողմերով ուղղանկյան պարագիծը:
25×2=50
10×2=20
20+50=70
84+6=90
84×2=168
90×2=180
168+180=348
36:4=12
12×4=48
4.Մի ուղղանկյան լայնությունը 50սմ է, երկարությունը 60սմ, իսկ երկրորդ ուղղանկյան լայնությունը 70սմ է, երկարությունը՝ 80սմ։ Որքանո՞վ է մեծ երկրերդ ուղղանկյան պարագիծը առաջին ուղղանկյան պարագծից։
50×2=100
60×2=120
100+120=220
70×2=140
80×2=160
140+160=300
300-220=80 Մեծ է 80սմ
Հաշվի՛ր:
426+275=691
590-237=353
815+138=953
654-238=414
436+436=872
936-279=657
615+284=899
391-187=204
Ամենից լավ տունը
Հովհաննես Թումանյան
Էնտեղ, ուր հովը խաղում է ազատ
Ու ջուրն աղմկում, անվերջ փըրփըրում,
Էնտեղ իր բարի, իր սիրող մոր հետ
Մի շատ անհանգիստ տղա էր ապրում,
Սիրելի՛ տղա, ես քեզ կարող եմ ասեմ ինչի չես կարողանում քեզ գտնես տուն, որովհետև
քո բոլոր հիշողությունները են գորշ խրճիթից, են հին խրճիթից են, գետի եզերքին, ծառերի տակին։ Դու այդտեղ ծնվել ես։
ԵՎ դրա համար դու կարող ես մայրիկիցդ խնդրել, որ քո մայրիկը կանչի արհեստավորներին, որ գան ձեր տունը վերանորոգեն՝ քո և մայրիկիդ ճաշակով։
Ժամանակով մի աղքատ մարդ է լինում, անունը Փանոս։ Ինքը մի բարի մարդ է լինում, բայց ինչ գործ որ բռնում է՝ ձախ է գնում։ Դրա համար էլ անունը դնում են Ձախորդ Փանոս։ Ունեցած-չունեցածը մի լուծ եզն է լինում, մի սել ու մի կացին։ Մի օր եզները սելում լծում է, կացինը առնում գնում անտառը փետի։ Անտառում էս Փանոսը միտք է անում, թե՝ մի բան որ ծառը կտրելուց ետը մին էլ նեղություն պետք է քաշեմ՝ ահագին գերանը գետնից բարձրացնեմ գցեմ սելի մեջը, ավելի լավ է՝ հենց սելը լծած բերեմ ծառի տակին կանգնեցնեմ, որ ծառը կտրեմ թե չէ, ընկնի մեջը։
Ասածն արած է։
Եզներով սելը բերում է մի մեծ ծառի ներքև կանգնեցնում, ինքը անցնում է վերի կողմը, կացինը քաշում՝ թրխկ, հա թրխկ։ Շատ է քաշում թե քիչ, էդ էլ ինքը կիմանա, ծառը ճռճռալով գալիս է զարկում, տակովն անում սելը ջարդում, եզներն էլ հետը։ Փանոսը մնում է ապշած կանգնած։ Ի՞նչ պետք է անի։ Կացինը վերցնում է ու ծոծրակը քորելով ճամփա է ընկնում դեպի տուն։
Ճամփին մի լճի ափով անց կենալիս է լինում։ Տեսնում է մեջը վայրի բադեր են լողում։ Ասում է՝ գլուխը քարը, չեղավ չեղավ, արի գոնե մի բադ սպանեմ, տանեմ տամ կնկանս։ Ասում է ու կացինը պտտում, շպրտում դեպի բադերը, որ մինն սպանի, բադերը ճղճղալով ցրվում են, փախչում են, որը եղեգնուտն է մտնում, որը թռչում գնում, կացինն էլ ընկնում է լճի խոր տեղը, տակն անում, կորչում։ Փանոսը մնում է լճի ափին կանգնած միտք անելիս։ Ի՞նչ անի, ի՞նչ չանի։ Շորերը հանում է դնում լճի ափին, ինքը մտնում մեջը, որ կացինը հանի։ Գնում է, գնում, քանի առաջ է գնում, ջուրն էնքան խորանում է, տեսնում է կարող է խեղդվել, ետ է դառնում, դուրս գալի։
Դու մի՛ ասիլ՝ Փանոսը որ լիճն է մտնում ու խորը գնում, էդ ժամանակ լճափով մի անցկենող է լինում, տեսնում է էստեղ թափած շորեր կան, եղեգնուտի մեջ խորը գնացած Փանոսին էլ չի նկատում, էս շորերը հավաքում է, առնում գնում։
Փանոսը լճից դուրս է գալի, տեսնում շոր չկա։ Մնում է տկլոր կանգնած։
Միտք է անում. «Ի՜նչ անեմ, տեր աստված, էսպես տկլոր ո՜ւր գնամ»։
Սպասում է մինչև մութն ընկնի։ Մթան հետ վեր է կենում գնում գյուղը։ Որ գյուղին մոտենում է, ասում է՝ էսպես տկլոր որ գնամ մեր տունը, տանըցիք ի՞նչ կասեն։ Արի գնամ ախպորիցս շոր առնեմ հագնեմ՝ էնպես գնամ կնկանս մոտ։
Ճամփեն ծռում է դեպի ախպոր տունը։
Դո´ւ. մի ասիլ՝ էդ գիշեր էլ ախպոր մոտ մեծարք կա, քեֆի էլ էն տաք ժամանակն է։ Դուռը ծերպ է անում, տեսնի ով կա, ով չկա, հյուրերից մինը կարծում է, թե շունն է, ձեռի կրծած ոսկորը շպրտում է դեպի դուռը, ոսկորը դիպչում է աչքին, աչքը հանում։
Փանոսը ցավից վայ՜վայ անելով ետ է դառնում, շներն էս ձենի վրա վեր են կենում, տեսնում են, օհո՛, մթնումը հրես մի տկլոր օքմին, ու չորս կողմից վրա են տալիս։ Շների հաչոցի վրա մարդիկ դուրս են թափվում, տեսնում են՝ մի տկլոր մարդ փախած գնում է, շները ետևից։ Առանց երկար ու բարակ մտածելու վճռում են, որ կա թե չկա սա սատանա է։
Բավական տեղ ղըչըղու տալով, հայհոյելով, հարայ-հրոցով ընկնում են ետևից, հալածում, տանում գցում անտառները։
Շներն էլ ետևիցը մի ճուռը պոկում են, ու էսպես տկլոր, աչքը հանած, կաղին տալով՝ խեղճ Փանոսը գնում է կորչում։
Մյուս օրը գյուղում տարածվում է, թե հապա չեք ասիլ՝ «Փանոսը կորել է։ Գնացել է անտառը փետի ու ետ չի եկել»։ Գեղահավան հավաքվում են գնում, գնում են անտառը ման գալի, սելն ու եզները գտնում են ծառի տակին ջարդված, ինքը չկա։
Դես Փանոս, դեն Փանոս. հարց ու փորձով հագուստն էլ գտնում են մեկի մոտ։
— Ա՛յ մարդ, էս հագուստը ո՞րտեղից է ընկել քեզ մոտ։
— Թե՝ ախպեր, էս հագուստը էսպես մի լճի ափին վեր ածած էր, հավաքեցի բերի։
Գնում են լճի չորս կողմը պտտում, կանչում՝ «Փանո՜ս, Փանո՜ս», Փանոսը չկա։
Վճռում են որ Փանոսը խեղդվել է։
Գալիս են ժամ ու պատարագ են անում, քելեխը տալիս։ Կնիկն էլ մի քիչ սուգ է անում, Փանոսին գովում, ափսոսում, հետո մի ուրիշ մարդ է ուզում, հետը պսակվում գնում։
Մի լուծ եզ – սայլին կամ գութանին լծելու 2 եզ
Տակով անել – տակը գցել, ծածկել
Մեծարք – քեֆ, ուրախություն, մեծարանք
Օքմին – մարդ
տակն անել – այստեղ՝ ինչ-որ բանի (ջրի) տակն անցնել, սուզվել
դուռը ծերպ անել – դուռը մի քիչ բացել
եղեգնուտ – եղեգով պատված տեղ
վեր ածած – թափված
գեղահավան – ամբողջ գյուղով
ղըչրղու – աղմուկ-աղաղակ
Հարցեր և առաջադրանքներ
գործը ձախ գնալ-ոչ մի բան չստացվել
միտք անել-մտածել
ձենի վրա վեր են կենում-ձայնի վրա գալ
ճամփան ծռել-ճանապարհը թեքել
քեֆի տաք ժամանակն է-խնջույքի ամենաթեժ պահը
վրա տալ-հարձակվել
մթան հետ-մութն ընկնելուն պես
գլուխը քարը-եղածն եղած է
դես Փանոս, դեն Փանոս-ամեն տեղ փնտրում եմ Փանոսին
Ինքը մի բարի մարդ է լինում բայց ինչ գործ բրնում ձախ է գնում։
Շատ է քաշում, թե՝ քիչ էդ էլ ինքը կիմանա ծառը ճռճռալով գալիս է զարգում տակովն սելը ջարդում եզներն էլ հետը։
Ասում է՝ գլուխը քարըչեղավ չեղավ, արի գոնե մի բադ սպանեմ, տանեմ տամ կնկանս։
Դու մի ասիլ՝ էդ գիշեր էլախպոր մոտ մեծարք կա, քեֆի էլ էն տաք ժամանակն է։
Ա. Ժամ, տկլոր, վճռել, պսակվել, եղբայր
Բ. Որոշել, ախպեր, ամուսնանալ, եկեղեցի, մերկ
Սովորողի անուն, ազգանուն
Դպրոց, դասարան
(3 x 50) : 50 =150:50=3
8 x 40 : 40 =320:40=8
9 x 30 : 30 =270:30=9
7 x 40 : 7 =280:7=40
90 x 5 : 5 =450:5=90
7 x 80 : 7 =560:7=80
2․ Թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով․
Օրինակ 458 = 400+50+8
555 = 500+50+5
698 = 600+90+8
326 = 300+20+6
123 = 100+20+3
497 = 400+90+7
3․ Բառերով գրի՛ր․
456 –չորս հարյուր հիսունվեց
789 – յոթ հարյուր ութսունինը
227 – երկու հարյուր քսանյոթ
508– հինգ հարյուր ութ
4․ Լրացրո՛ւ աղյուսակը․
| Բաժանելի
|
480 | 350 | 540 | 320 | 320 | 540 | 280 | 560 |
| Բաժանարար
|
8 | 7 | 9 | 4 | 80 | 90 | 70 | 80 |
| Քանորդ
|
60 | 50 | 60 | 80 | 4 | 6 | 3 | 7 |
5․ Դեղինով ներկի՛ր այն թվերը, որոնք բաժանվում են 8-ի:
Կարմիրով ներկի՛ր այն թվերը, որոնք բաժանվում են 3-ի:
56, 160, 320, 450, 40, 64, 88, 66, 21, 39
6․ Լուծի՛ր խնդիրները․
ա/ Խանութում կար 450 կգ նարինջ: Առաջին օրը վաճառեցին 200 կգ նարինջ, երկրորդ օրը՝ 50 կգ-ով պակաս, քան առաջին օրը: Որքա՞ն նարինջ մնաց:
Լուծում
450-200=250
200-50=150
250-150=100
Պատասխան՝100կգ
բ/ Ավտոմեքենայի բաքում կար 100 լ վառելիք: Առաջին օրը ծախսվեց 40 լ վառելիք, երկրորդ օրը՝ 10-ով ավելի, քանի առաջին օրը: Որքա՞ն վառելիք մնաց:
Լուծում
40+10=50
40+50=90
100-90=10
Պատասխան՝10լ։
Ժամանակով մի աղքատ մարդ է լինում, անունը Փանոս։ Ինքը մի բարի մարդ է լինում, բայց ինչ գործ որ բռնում է՝ ձախ է գնում։ Դրա համար էլ անունը դնում են Ձախորդ Փանոս։ Ունեցած-չունեցածը մի լուծ եզն է լինում, մի սել ու մի կացին։ Մի օր եզները սելում լծում է, կացինը առնում գնում անտառը փետի։ Անտառում էս Փանոսը միտք է անում, թե՝ մի բան որ ծառը կտրելուց ետը մին էլ նեղություն պետք է քաշեմ՝ ահագին գերանը գետնից բարձրացնեմ գցեմ սելի մեջը, ավելի լավ է՝ հենց սելը լծած բերեմ ծառի տակին կանգնեցնեմ, որ ծառը կտրեմ թե չէ, ընկնի մեջը։
Ասածն արած է։
Եզներով սելը բերում է մի մեծ ծառի ներքև կանգնեցնում, ինքը անցնում է վերի կողմը, կացինը քաշում՝ թրխկ, հա թրխկ։ Շատ է քաշում թե քիչ, էդ էլ ինքը կիմանա, ծառը ճռճռալով գալիս է զարկում, տակովն անում սելը ջարդում, եզներն էլ հետը։ Փանոսը մնում է ապշած կանգնած։ Ի՞նչ պետք է անի։ Կացինը վերցնում է ու ծոծրակը քորելով ճամփա է ընկնում դեպի տուն։
Ճամփին մի լճի ափով անց կենալիս է լինում։ Տեսնում է մեջը վայրի բադեր են լողում։ Ասում է՝ գլուխը քարը, չեղավ չեղավ, արի գոնե մի բադ սպանեմ, տանեմ տամ կնկանս։ Ասում է ու կացինը պտտում, շպրտում դեպի բադերը, որ մինն սպանի, բադերը ճղճղալով ցրվում են, փախչում են, որը եղեգնուտն է մտնում, որը թռչում գնում, կացինն էլ ընկնում է լճի խոր տեղը, տակն անում, կորչում։ Փանոսը մնում է լճի ափին կանգնած միտք անելիս։ Ի՞նչ անի, ի՞նչ չանի։ Շորերը հանում է դնում լճի ափին, ինքը մտնում մեջը, որ կացինը հանի։ Գնում է, գնում, քանի առաջ է գնում, ջուրն էնքան խորանում է, տեսնում է կարող է խեղդվել, ետ է դառնում, դուրս գալի։
Դու մի՛ ասիլ՝ Փանոսը որ լիճն է մտնում ու խորը գնում, էդ ժամանակ լճափով մի անցկենող է լինում, տեսնում է էստեղ թափած շորեր կան, եղեգնուտի մեջ խորը գնացած Փանոսին էլ չի նկատում, էս շորերը հավաքում է, առնում գնում։
Փանոսը լճից դուրս է գալի, տեսնում շոր չկա։ Մնում է տկլոր կանգնած։
Միտք է անում. «Ի՜նչ անեմ, տեր աստված, էսպես տկլոր ո՜ւր գնամ»։
Սպասում է մինչև մութն ընկնի։ Մթան հետ վեր է կենում գնում գյուղը։ Որ գյուղին մոտենում է, ասում է՝ էսպես տկլոր որ գնամ մեր տունը, տանըցիք ի՞նչ կասեն։ Արի գնամ ախպորիցս շոր առնեմ հագնեմ՝ էնպես գնամ կնկանս մոտ։
Ճամփեն ծռում է դեպի ախպոր տունը։
Դո´ւ. մի ասիլ՝ էդ գիշեր էլ ախպոր մոտ մեծարք կա, քեֆի էլ էն տաք ժամանակն է։ Դուռը ծերպ է անում, տեսնի ով կա, ով չկա, հյուրերից մինը կարծում է, թե շունն է, ձեռի կրծած ոսկորը շպրտում է դեպի դուռը, ոսկորը դիպչում է աչքին, աչքը հանում։
Փանոսը ցավից վայ՜վայ անելով ետ է դառնում, շներն էս ձենի վրա վեր են կենում, տեսնում են, օհո՛, մթնումը հրես մի տկլոր օքմին, ու չորս կողմից վրա են տալիս։ Շների հաչոցի վրա մարդիկ դուրս են թափվում, տեսնում են՝ մի տկլոր մարդ փախած գնում է, շները ետևից։ Առանց երկար ու բարակ մտածելու վճռում են, որ կա թե չկա սա սատանա է։
Բավական տեղ ղըչըղու տալով, հայհոյելով, հարայ-հրոցով ընկնում են ետևից, հալածում, տանում գցում անտառները։
Շներն էլ ետևիցը մի ճուռը պոկում են, ու էսպես տկլոր, աչքը հանած, կաղին տալով՝ խեղճ Փանոսը գնում է կորչում։
Մյուս օրը գյուղում տարածվում է, թե հապա չեք ասիլ՝ «Փանոսը կորել է։ Գնացել է անտառը փետի ու ետ չի եկել»։ Գեղահավան հավաքվում են գնում, գնում են անտառը ման գալի, սելն ու եզները գտնում են ծառի տակին ջարդված, ինքը չկա։
Դես Փանոս, դեն Փանոս. հարց ու փորձով հագուստն էլ գտնում են մեկի մոտ։
— Ա՛յ մարդ, էս հագուստը ո՞րտեղից է ընկել քեզ մոտ։
— Թե՝ ախպեր, էս հագուստը էսպես մի լճի ափին վեր ածած էր, հավաքեցի բերի։
Գնում են լճի չորս կողմը պտտում, կանչում՝ «Փանո՜ս, Փանո՜ս», Փանոսը չկա։
Վճռում են որ Փանոսը խեղդվել է։
Գալիս են ժամ ու պատարագ են անում, քելեխը տալիս։ Կնիկն էլ մի քիչ սուգ է անում, Փանոսին գովում, ափսոսում, հետո մի ուրիշ մարդ է ուզում, հետը պսակվում գնում։
Մի լուծ եզ – սայլին կամ գութանին լծելու 2 եզ
Տակով անել – տակը գցել, ծածկել
Մեծարք – քեֆ, ուրախություն, մեծարանք
Օքմին – մարդ
տակն անել – այստեղ՝ ինչ-որ բանի (ջրի) տակն անցնել, սուզվել
դուռը ծերպ անել – դուռը մի քիչ բացել
եղեգնուտ – եղեգով պատված տեղ
վեր ածած – թափված
գեղահավան – ամբողջ գյուղով
ղըչրղու – աղմուկ-աղաղակ
Հարցեր և առաջադրանքներ
գործը ձախ գնալ-
միտք անել-
ձենի վրա վեր են կենում-
ճամփան ծռել-
քեֆի տաք ժամանակն է-
վրա տալ-
մթան հետ-
գլուխը քարը-
դես Փանոս, դեն Փանոս-
Ինքը մի բարի մարդ է լինում——————————:
Շատ է քաշում, թե՝ քիչ————————————-:
Ասում է՝ գլուխը քարը————————————-:
Դու մի ասիլ՝ էդ գիշեր էլ———————————-:
Ա. Ժամ, տկլոր, վճռել, պսակվել, եղբայր
Բ. Որոշել, ախպեր, ամուսնանալ, եկեղեցի, մերկ
Two children, a brother and a sister go to school. There is a forest on their way to school. Suddenly the boy says to his sister: «We have much time, let’s go to the forest and play there».
The girl wants to go into the forest too. So they put their books on the grass and go into the forest. They see a squirrel. The boy says:
«Little squirrel, come and play with us”.
«I have no time”, says the squirrel. “I must get nuts. I must get ready for the winter. I cannot play with you.”
Then the children see a bee. The boy says:
“Little bee, come and play with us”.
“I have no time”, says the bee. “I must make honey. I cannot play with you.”
The dove says: “ I cannot play with you. I have no time. I must make a nest for my babies.”
Nobody wants to play with the children.